جلوه‌های بدیع معنوی در غزل های حکیم شفائی اصفهانی

شرف­الدین حسن معروف به حکیم شفائی اصفهانی (956-1037ﮬ ) طبیب ، عارف و شاعر خوش سخن عهد صفوی است و درعین‌حال از معروف­ترین شاعران هجوسرای این عصر محسوب می­شود. وی در انواع قالب­های شعری طبع­آزمایی کرده و درغزل-­سرایی شیوه مطلوب یافت. دیوان او دربردارندۀ 12000 بیت است که 160غزل برجستگی خاصی به دیوان او بخشیده است. کلام جادوگرش مورد توجه شاه عباس اول صفوی واقع شد و اقتدارش در اصفهان زبانزد خاص و عام گردید. از اندیشه و فحوای کلامش نیز می­توان استنباط کرد که او از آرایه­های بدیع معنوی به بهترین شیوه در اشعارش بهره برده است. آرایه‌های متناقض نما، مبالغه، ایهام، حسن تعلیل‌ سبب رونق بخشی به غزل­های شفائی شده است. آرایه‌های دیگر همچون استثنای منقطع، رجوع، توجیه، استتباع، سیاقه اعداد، تجاهل العارف، مذهب کلامی، بسامد بالایی درغزل­های او ندارند. در این پژوهش که به شیوه توصیفی است، تلاش شده است تا جایگاه ویژۀ صنایع بدیع معنوی و شگردهای شفائی درکاربرد این آرایه‌ها روشن گردد.